Je ouders zijn van “De Jehova’s” en jij komt in de pubertijd. Een slechte combinatie.  

Voor het boek “Buitenspel en van de radar verdwenen” zijn zevenentwintig kwetsbare jongeren geïnterviewd. Het boek heeft nogal indruk gemaakt op twee vriendinnen, ook zij wilden hun verhaal kwijt. Marco Betman en ik (Roelof Rump) hebben beiden geïnterviewd.

Over de vriendinnen, beiden zijn opgegroeid in een “Jehova gezin”, de één haar hele jeugd. De ander heeft na een uithuisplaatsing door jeugdzorg haar pubertijd doorgebracht bij haar Jehova’s vader.
Beiden hebben een turbulente tijd doorgemaakt en hebben elkaar leren kennen in een psychiatrische inrichting.
Een psychiatrische inrichting, vreemde plek misschien, maar hun verleden heeft nogal wat psychische schade veroorzaakt. Noem het wat mij betreft maar een post traumatische stress stoornis.

En weet je wat nu het leuke en hoopgevende is: beiden zijn goed terecht komen en getrouwd. Wel licht beschadigd, één vriendin is zo wantrouwig tegenover de omgeving dat ze nooit zonder pepperspray de straat opgaat. De ander is minder zwaar belast en heeft een uitgebreid netwerk

Het verhaal van vriendin A

(Alcoholische moeder, uithuisplaatsing, tijdelijk wonend bij de vader, terug naar de moeder, uithuis gestuurd, de straat op, verslaafd, afgekickt, werkend in een seksclub, getrouwd met een “klant”, opname in een psychiatrische instelling, nu voor de tweede keer getrouwd)

Ach ja, ik heb mijn verleden achter mij gelaten, getrouwd met een hele lieve man, huisje boompje beestje zeg maar. En ik ben niet meer verslaafd. Het had, als ik terugkijk op mijn tumultueuze verleden, heel anders kunnen lopen. Ik zeg dat wel zo, maar dat verleden zit nog in mijn hele lijf. Zo’n start van je kind-zijn draag je het hele leven mee. Mijn verhaal:

Mijn vroegste herinnering dateert uit mijn vierde jaar. Mijn moeder was alcoholiste, zij was niet instaat om mij te verzorgen. En ik heb door haar wispelturige gedrag nooit affectie met haar gehad. Er was altijd ruzie in huis, geweld naar mijn halfbroer toe en ook tussen mijn ouders was er heel veel ruzie. Er was ook duidelijk sprake van overspel tussen mijn ouders, daar werd thuis niet geheim over gedaan.
Mijn vader werd Jehova getuige en dat bracht heel veel spanningen met zich mee, omdat mijn moeder dat niet wilde. Ik kwam dus tussen twee vuren te staan. Voordat hij Jehova getuige was, was hij druk met zijn werk, en als die niet druk was met zijn werk dan was die aan het fietsen, dan was die soms dagen van huis. Achteraf gezien is mijn vader gevlucht in een geloof met fake vrienden. Hulp heb ik niet gehad, het waren andere tijden, er was geen Jeugdzorg en geen familie die zich er mee bemoeide. Door het grillige gedrag van mijn moeder had trouwens iedereen afstand genomen van ons.

Mijn ouders zijn uiteindelijk gescheiden op mijn zevende. Mijn moeder is gelijk bij een andere man ingetrokken, dat was ook een alcoholist. Hij had drie kinderen en met die nieuwe vriend van mijn moeder is het geweld alleen maar geëscaleerd. Geweld tegen mij, tegen de andere kinderen en tegen mijn halfbroer.
Toen is de kinderbescherming er wel bij betrokken geraakten. Die heeft mij op mijn negende bij mijn vader geplaatst. Maar mijn vader was ondertussen streng Jehova getuige geworden. Dat betekende dat er geen verjaardagen werden gevierd, dat ik gepest werd op school en totaal geïsoleerd was, geen vriendinnetjes, niets.

Ik kwam uit een situatie die natuurlijk volkomen verkeerd was, en ineens moest ik meedraaien in een streng regime. Mijn vader had drie jaar gestreden om mij bij hem te krijgen. Absoluut lief van hem, maar op het moment dat die mij had gekregen was er geen nazorg. Er werd van mij verwacht dat ik volledig mee draaide in zijn nieuwe gezin. En dat werkte niet
Ik heb het een paar jaar volgehouden bij mijn vader. Maar op een gegeven moment zocht mijn moeder weer contact. Die was uit huis gezet door haar vriend omdat daar de boel ontruimd werd, rekeningen werden niet betaald. Mijn moeder deed mij al maar prachtige beloftes, dat het bij haar beter zou zijn en zo. En dat begon ik te geloven, stommerd als ik was. En ik ben toen bij mijn vader weggelopen en bij mijn moeder gaan wonen. Ik was toen twaalf jaar.

Tegen de tijd dat ze mij zo ver had dat ik daar kwam wonen had ze weer een nieuw vriend waar ze bij was ingetrokken. Ik was daar hartstikke welkom, het zou allemaal goed komen, bla, bla, bla. Alleen toen ik daar aankwam met mijn spulletjes, bleek ik voor die vriend ook niet welkom te zijn. Mijn verblijf daar heeft maar kort geduurd. Ik ging wel even naar school, of eigenlijk niet. In plaats dat ik de trein naar school nam, bleef ik tot een station verder zitten en ging ik naar de coffeeshop. Ik blowde veel en kreeg de verkeerde vrienden. Ik heb het niet langer dan een jaar volgehouden bij mijn moeder. Op een gegeven moment werd ik na een grote ruzie door mijn moeder het huis uitgezet. En toen heb gezegd “dan ga ik toch”, bekijk het maar. Ik was toen bijna veertien jaar.

Ik ben daarna in contact gekomen met Jeugdzorg. Die hebben mij eerst in een crisisopvang geplaatst. Maar ja, ik hield mij niet aan de regels. Toen ik daar twee keer te laat thuiskwam was het “Je mag pas volgende week terug komen, want je hebt je niet aan de regels gehouden”. En toen ben ik maar bij iemand ingetrokken die ik had leren kennen in het circuit. Ik had toch een slaapplaats nodig?. Die man bleek een heroïne gebruiker te zijn, achteraf, maar dat is achteraf, niet bepaald een goede keuze van mij.

Toen ik hem zag gebruiken viel mij op dat hij wel heel relaxed van die heroïne werd. Toen dacht ik, je ziet er echt wel ontspannen uit als je dat op hebt. Dat wil ik ook wel eens proberen. De eerste twee keer zei die nee, dat is niet goed voor jou, hou jij het maar gewoon bij je weed. Maar toen ik het voor de derde keer vroeg, zei die “Goh als je dat echt wilt” dan zet ik wel een spuit in je arm. En zo is de ellende op mijn veertiende begonnen. Dus ik ging niet meer terug naar de crisisopvang, maar ben direct verder gegaan als junk.

En hoe het verder ging?. Ik ben verslaafd geweest aan de heroïne en de cocaïne tot mijn zeventiende. Op mijn zeventiende ben ik “cold turkey gestopt”. Ik dacht dat ik zwanger was en ben toen zonder hulp gestopt met de hard drugs. Die tijd tussen mijn veertiende en zeventiende is eigenlijk een zwart gat waarover ik niet wil praten. Je doet alles om aan drugs te komen.

Op mijn achttiende ben ik weer naar Jeugdzorg gegaan. Ik vertelde hun dat ik niet weer in de crisisopvang wilde. Want ik leefde al zo lang zelfstandig. Ik heb toen een kamertje gekregen. Je zou zeggen dat Jeugdzorg er dan is om je op de rit te helpen want ik heb nooit iemand gehad die mij heeft geleerd hoe ik mijn leven moet leiden, maar er was nauwelijks begeleiding. Wel kon ik iedere week honderd euro ophalen bij Jeugdzorg en mijn huur werd betaald, meer zorg was er niet
Dus ik ging, lang leve de lol, ieder weekend stappen en raakte weer in contact met de verkeerde mensen. Bij een concert heb ik iemand ontmoet, achteraf een zware psychopaat. Bij hem heb ik een tijdje gewoond. Hij was psychopathisch zoals ik al vertelde, op een bepaald moment stond hij met een hakbijl bij mijn keel om mij te vermoorden. De buren naast mij hebben mij gered. En toen ben ik samen gaan wonen met een schizofreen en daar ben ik aan de speed en de XTC geraakt. Dat leven met hem heb ik tot mijn twintigste volgehouden. Toen ben ik echt de prostitutie ingegaan, niet de straatprostitutie, maar in een officiële seksclub.
In die seksclub heb ik een klant ontmoet die mij uit het wereldje wilde halen. Ik dacht, dit is mijn kans, nu kan ik een normaal leven opbouwen want dit trek ik niet meer, dit is geen toekomst, dit is helemaal niks. Met die man ben ik uiteindelijk getrouwd. Ik ben toen met alles gestopt, geen XTX, geen speed, geen weed, helemaal niets, zelfs geen alcohol. Ik heb dat een tijdje volgehouden, ben ook gaan werken en werd een volwaardig lid van de maatschappij. Ik ging zelfs belasting betalen, k heb het voor elkaar dacht ik.
Maar op een gegeven moment kwam ik de man met de hamer tegen, die kwam mij inhalen. Ik had niks verwerkt en was gewoon doorgehold. Toen begon ook het verwerken en bleek dat ik niet met een klant kon samenwonen. Het samenwonen en samen slapen maakte mij echt fysiek ziek. Ik ben in therapie gegaan en ben gaan sporten om die narigheid uit mijn lijf te krijgen. Wij zijn gaan scheiden, daarna heb ik mijn huidige man ontmoet. En nu is het een gezonde situatie. Nu heb ik het op de rit, weer getrouwd en samenwonend maar nu om de juiste redenen, niet om iets te ontvluchten. Van deze man hou ik gewoon.
Nu ben ik bezig het verleden achter mij te laten en te kijken of ik het stukje bij beetje kan verwerken. Ik wil absoluut geen kinderen als ik zie in wat voor maatschappij wij leven. Wat kan ik zo’n kindje bieden met alle ellende die ik op mijn schouders draag. Ik denk niet dat een kind verstandig is.

 Hoe gaat het nu echt met je?

Ik werk al jaren aan mijn herstel en ik heb het idee dat ik alleen maar depressiever wordt. Ik heb nog steeds periodes dat ik alleen maar in bed lig en zit te strijden tegen de nijging om mij zelf dood te maken. Ik heb wel om de twee weken een gesprek bij een psycholoog en eens in de zoveel maanden zie ik een psychiater, maar het werkt niet. Het werkt echt niet. Ik heb al zoveel therapieën gevolgd, en het enige wat ze zeggen is “Ja, ja, je hebt de handvaten prima opgepikt, je doet het allemaal heel goed” Hoe ik aan het overleven ben wordt niet begrepen.
De vraag is of ze mij kunnen helpen, ik probeer wel op mijn eigen manier te redden wat ik kan. Ik denk niet dat ik beter ga worden, of zo. Ik denk dat ik het moet doen met de riemen die ik heb.

 Hoe zijn je ervaringen met de hulpverlening?

Ik loop bij GGZ, alleen het verwerken lukt daar niet omdat mijn verhaal te heftig is. Die mensen daar kunnen er niks mee en ik kan er ook vrij weinig mee. Want zoals je merkt, zodra je mij vraagt wat heb je dan gedaan, dan probeer ik dat een beetje op de oppervlakte te houden. Want als ik echt ga vertellen wat ik allemaal heb gedaan dan wordt ik gewoon fysiek misselijk als ik er aan terug denk. Er zit heel veel schuld en schaamte achter. Het herbeleven is al heftig maar als je er ook al niet goed over kan praten dan schiet het niet op.

Kijk het is makkelijk om als iemand vroeger geen step heeft gehad om dan een plaatje van een step te laten zien. Maar de dingen die ik heb meegemaakt zijn uniek, meer mensen hebben het meegemaakt maar voor een psycholoog die net uit zijn opleiding komt kan er niets mee. Die weet gewoonweg te weinig van het leven. EMDR werkt niet, dat wordt tegenwoordig door zoveel psychologen gegeven. Dan doen ze zo een beetje met een lampje hun dingetje, dat helpt echt niet. En ook met EMDR moet je het zelf herbeleven.
Bij mij blijven ze er maar op hameren dat ik schema’s heb ontwikkeld in mijn jeugd. Een situatie waarbij ik constant op mijn hoede was en constant wantrouwig was naar mijn omgeving. Ik moet leren die schema’s te doorbreken. Ik wil denken dat de wereld niet zo slecht is. Ik wil mensen gewoon vertrouwen, de wereld is niet zo zwart.
Maar zo werkt het niet, ik kan die schema’s niet doorbreken, want de wereld is nog steeds knudde en mensen kun je nog steeds niet vertrouwen. Is het dan niet logisch dat ik terugval in mijn oude patronen.

Als ik naar buiten ga, heb ik messen in mijn tas heb en ook een busje pepperspray. En als ik in een restaurant ga zitten, wil ik uitzicht hebben op wie er binnenkomt. Ik ga altijd met mijn rug tegen de muur zitten. Het zit maar in mijn hoofd: “Je moet voorbereid zijn op alle mogelijk scenario’s”. Wantrouwen is misschien een te groot woord, maar het is wel hyper alertheid.
Het zou mij wel helpen wat rustiger in mijn vel te zitten. Want het zorgt er ook voor dat als ik bijvoorbeeld boodschappen heb gedaan, dat ik helemaal geflipt thuis kom. Mijn huis is de enige plek waar ik mij echt veilig voel. Ik laat niemand binnen als diegene dat niet van te voren heeft laten weten. En als het niet goed met mij gaat kan er helemaal geen bezoek langskomen. Thuis is echt de enige veilige plak die ik heb in mijn leven.

Het verhaal van vriendin B

 (Ouders beiden lid van de Jehova’s. Heeft zich aan die enge wereld ontworsteld, maar niet zonder problemen. Zij kijkt met verbazing terug op de psychiatrische hulp die ze kreeg. Dossiers die niet kloppen, hulp bij bevalling die benauwend werkt. Een minder heftig verleden dan haar vriendin A, maar toch getraumatiseerd. Staat minder angstig in het leven dan haar vriendin. Heeft een netwerk opgebouwd.)

Ik kom uit een sekte, de Jehova’s, een zeer gesloten sekte waar veel “onder tafel” werd geveegd. Over misbruik en mishandeling werd niet gepraat, maar het gebeurde wel. Als je in zo’n omgeving opgroeit geeft dat spanningen. Je komt in de pubertijd, wilt een eigen leven lijden, wilt vrijheid. Maar de sociale controle binnen zo’n groep is zo groot, dat je voor de buitenwereld wilt voldoen aan de verwachtingen. Maar inwendig ben je een ander.
Ik was zelf best wel fanatiek in mijn geloof, ik ben op mijn elfde gedoopt en dacht toen: “Nu zal God mij wel helpen”. Toen ik achttien was ontmoette ik in de enge wereld een wereldse jongen, hij zwierf op straat, ik was helemaal verliefd op hem. Daar heb ik vier en een half jaar een relatie mee gehad. Ik woonde nog thuis en hield de relatie geheim.

Mijn vader kwam er achter dat ik rookte en hij had een condoom gevonden. Hij wist dus dat ik seksueel actief was. Iets wat beslist niet mag voor het kerkelijk ingezegende huwelijk.
Toen heeft mijn vader mij aangegeven bij de ouderlingen. Van mijn vader moest ik voor het gerechtelijke comité komen en opbiechten wat ik had gedaan. Ze vroegen of ik er spijt van had. Ik zei “ Ik heb er wel spijt van maar ik ga er gewoon mee door, ik blijf roken en blijf naar mijn vriend gaan en heb gewoon seks”. Toen werd ik uitgesloten uit de sekte. Als je uitgesloten wordt is het andere leden van de beweging niet toegestaan met je te spreken of zelfs maar te groeten. Doen ze dat wel, dan lopen ze de kans ook uitgesloten te worden.

Ik had het moeilijk daarna, en zocht hulp bij een psychiater. Ik heb die bezoeken aan de psychiater een tijd geheim kunnen houden voor mijn vader. Toen hij er toch achter kwam van die bezoeken aan de psychiater bracht hij mij er altijd naar toe. Ik twijfel of dat uit liefde was. Hij was heel paranoïde, hij hoorde mij altijd uit. Hij bracht mij er dus wel heen, maar dat was meer omdat hij wilde weten wat ik allemaal ging vertellen. Op mijn negentiende deed ik een suïcide poging uit pure wanhoop, de thuissituatie was verschrikkelijk met mijn fanatieke vader.

Over die vriend, ik heb twee en een half jaar een relatie met hem gehad. Blijkbaar weet je door je opvoeding die je kreeg niet wat normale mensen zijn. Je kiest als vriend dus achteraf het abnormale. Die vriend was niet normaal. Hij mishandelde mij. Na het beëindigen van de relatie ben ik verhuisd, alleen al om hem nooit meer tegen te komen. Maar ik kwam hem weer tegen, dat zal ik straks vertellen. 

Na die suïcide poging werd ik opgenomen. Soms werkt het averechts wat ze doen. Ik kreeg in die tweeënhalf jaar dat ik behandeld ben, om de drie maanden een andere behandelaar. Je bent alleen maar steeds opnieuw aan het vertellen wat er aan de hand is. En ondertussen zijn er al weer nieuwe dingen die aan de hand zijn. Er is dan geen tijd voor om je echte problemen te bespreken.. Dan is het voor jezelf verwarrend en voor de hulpverlener verwarrend. Het lijkt er op dat die hulpverleners alleen maar bezig zijn om een diagnose te stellen. Zij begrepen niet dat ik uit een Jehova’s gezin kwam en door de uittreding uit die sekte wegens “ongewenst gedrag”, ineens met alles en iedereen geen contact meer had. Ik was compleet geïsoleerd.
Dus je zit heel geïsoleerd in je zelf en er is niemand waarmee je daar over kan praten. En alleen medicatie slikken, daar heb je dan ook niets aan, dat is alleen maar onderdrukking. Je wordt al vager van die medicatie dan dat je al bent. Soms maken die behandelaars je nog depressiever dan je bent, omdat ze het gewoon niet begrijpen. Echt invoelende en begripvolle behandelaars heb ik niet getroffen. Terwijl ik inwendig schreeuwde om empatisch contact.

In de hulpverlening is er een negen tot vijf mentaliteit. Je komt daar en je bent voor zoveel minuten ingepland. Het is beslist niet zo dat ze na dat uur nog met je bezig gaan. Ze hebben één keer per maand een team overleg. Maar daarna gaat je dossier dicht en komt er een volgende patiënt. het is niet zo dat ze nog verder gaan nadenken over jou. Dat zou een hele mooie situatie zijn, dat ze gaan uitzoeken dit is wat ik niet weet, daar wil ik meer over weten. Daar ga ik mij in verdiepen, maar zo werkt het niet. Maar ja, daarvoor is mijn problematiek misschien te complex. 

Als je mij vraagt over mijn ervaringen van de psychiatrie kan ik niet anders dan het benoemen van slechte ervaringen. Falen in alles, dossiers kwijt, elke drie maanden een andere behandelaar. Opname van mij tegelijkertijd met mijn ex-vriend, nota bene op de zelfde afdeling. Ik kan er nog steeds niet over uit dit gebeurd is.
Een normaal mens zou er al niet mee kunnen omgaan, met alle dingen die je tegenkomt, je zoekt een uitweg. Die uitweg was voor mij een suïcide poging.
Ik zou toen met spoed geholpen worden voor mijn trauma. Uiteindelijk heeft het een jaar geduurd voordat ik EMDR kreeg. En toen mijn EMDR begon, liet die ex partner zich op de zelfde afdeling opnemen. Ongelofelijk dat dit kon gebeuren.
Je hebt een trauma van je ex-partner, en die man, de schuldige, wordt op de zelfde afdeling opgenomen. Ik kan er nog steeds niet over uit. EMDR verder volgen had geen zin meer, en voor de rest van mijn therapie was ook geen kracht meer.
Ik heb een klacht ingediend, dat dit kon gebeuren. Je vlucht weg voor de dader, en die dader wordt opgenomen op dezelfde afdeling. Ik kreeg een slap excuus van de directeur. Hoe kon hij weten dat dit mij ex vriend was. Hij deed de suggestie om dan maar weer te verhuizen.
Absurd, ik heb nu nog het gevoel dat mijn ex wel de behandeling kreeg die men nodig vond, en ik aan mijn lot werd overgelaten.

In die periode van psychiatrie is er een dossier van mij opgebouwd. Later, twaalf jaar later toen ik zwanger was, was men mijn dossier kwijt. Men wist wel van een psychiatrisch verleden. En zo werd ik tijdens en na de zwagerschap ook behandeld.
Ik was zwanger en beviel in het ziekenhuis. Niets met mij aan de hand volgens mij. Ik was stabiel en mijn laatste psychose was tien jaar geleden. Maar ja, ik moest een zwangerschapcursus volgens bij de GGZ. Bij de bevalling in een ziekenhuis werd ik behandeld als een zware psychische patiënt. Het was heel pittig en confronterend hoe ze mij daar behandelden. Bij de borstvoeding bijvoorbeeld waren ze vergeten te noteren dat ik al de borst had gegeven. Later zeiden ze ijskoud dat ik de voeding vergeten was. Toen ik protesteerde was het enige commentaar: “Het allerbeste, staat hier nergens dus je hebt het niet gedaan”. En dan zitten ze alleen maar op je te letten, gaat het wel goed met jou terwijl je helemaal blij bent. Het is gewoon behoorlijk heftig als je dan te horen krijgt van je behandelaar dat het ziekenhuis klaarstaat met een spuit om je plat te leggen als je enig moment aangeeft dat het niet gaat. Terwijl ik gewoon hartstikke vrolijk was. Ze maakten mij eigenlijk alleen maar depressief met hun gedoe.
En dan komen ze bij je thuis met een camera om te kijken of de hechting tussen moeder en kind wel goed gaat. En dan krijg je allemaal mensen thuis die je komen controleren en de enige kritiek die je dan kreeg is dat “je arm gespannen was tijdens het in bad doen”. Dan denk ik,  jullie willen wat zien. Ze hebben zelfs een van die filmpjes gebruikt voor hun opleiding: “Kijk, dit is hoe goed contact tijdens de hechting”. Uiteindelijk is het allemaal wel goed gekomen maar ik was wel continu panisch in de zin van “Ik hoef maar een dingetje verkeerd te doen en dan gaan ze het kind misschien weghalen of zo”.
Dat zijn dan de dingen die ze je niet vertellen als je zo’n cursus vanuit GGZ doet. Maar als ik naar de groep die zo’n zwangerschap cursus deed terug kijk, dan zie je daar mensen waarvan je gewoon weet dat het niet goed gaat komen. En dan hebben ze een hulpvraag en er wordt geen actie ondernomen. Terwijl ze bij mij gewoon panisch gaan doen of het wel goed gaat.

Je vroeg mij over mijn ervaringen met de psychiatrie. Nou, erg positief kan ik niet zijn. Geen kennis over de sekte waar ik opgroeide. Dossier kwijt, opname van ex-partner op de zelfde afdeling, een negen tot vijf mentaliteit. Sorry, erg positief kan ik dus niet zijn.